Van brede visie tot smalle marge

De uitslag van de raadsverkiezingen kwam hard aan. Het verlies voor onze Hoogeveense PvdA is pijnlijk, maar spoort ons tegelijkertijd aan de mouwen op te stropen. Goed bekijken wat beter kan en wat goed is gegaan.
Velen hebben geconstateerd dat het landelijk beleid van de PvdA en het beeld dat kiezers daarvan hebben doorslaggevend zijn geweest voor de raadsverkiezingen. Binnenkort vinden de Europese verkiezingen plaats en over de uitslag daarvan voor de PvdA heerst pessimisme.
Tijdens de raadscampagne hebben we gemerkt dat de samenwerking met de VVD op landelijk niveau niet begrepen wordt. Menig potentieel PvdA-kiezer is uitermate bezorgd over alle maatregelen die schijnbaar alleen als doel hebben te bezuinigen.Onvoldoende wordt herkend wat nu specifiek de inbreng van de PvdA is en welk perspectief geboden wordt. Veel mensen voelen grote onzekerheid over zaken als werk, inkomen en zorg en ondersteuning.
Gaat het nu echt alleen maar om het niet duidelijk overbrengen van de boodschap? Die vraag is gemakkelijker te stellen dan te beantwoorden. Ons wetenschappelijk bureau (Wiardi Beckman Stichting) heeft met het “Van Waarde” project goede bouwstenen geleverd voor een sociaal-democratische visie op de 21 ste eeuw. Zij deden dat op basis van gesprekken met mensen in verschillende beroepen, leeftijden, achtergronden en omstandigheden. Wat houdt hen bezig, wat zijn hun zorgen, wat streven zij na? Aangevuld met bijdragen van wetenschappers met analyses van ontwikkelingen en aanbevelingen voor een sociaal-democratische koers.
Om wat van waarde is, weerbaar te maken. Daar draait het in de kern om. Antwoorden te vinden op het ongeremde, mondiale kapitalisme. De verbinding te herstellen tussen de zorgen van mensen en onze sociaal-democratische beginselen. Vanuit het besef dat niet alles bij het oude kan blijven, omdat alle veranderingen nieuwe antwoorden vragen. Zorgen en dromen van mensen verbinden met de politieke idealen van de sociaal-democratie.

Werken aan een sociale economie met gematigde inkomensverhoudingen, medezeggenschap van werknemers, een goed sociaal zekerheidsstelsel en een robuuste publieke sector. Het algemeen belang weer voorop, economische en financiële risico’s niet alleen afwentelen op de samenleving. Marktwerking en liberalisering hebben geen betere samenleving gebracht. Beteugeling van financiële markten en goed toezicht is dringend gewenst.
Sociaal beleid moet een centrale positie innemen in de economie. Aan economisch succes liggen onderwijs, innovatie, kinderopvang, goede omstandigheden op de werkvloer, gematigde inkomensverschillen, reïntegratiemogelijkheden ten grondslag. In de economie gaat het niet alleen om geld verdienen.
Een omslag teweeg brengen in de samenleving van “ik” naar “ons”. Groepen mensen in de samenleving binden en verbinden.

Het voert te ver om op alle onderdelen van “Van Waarde” in dit bestek in te gaan. Maar als sociaal-democraat gaat je hart wat sneller kloppen. Weten waar we met onze samenleving naar toe willen. Weten dat daarvoor geduld en uithoudingsvermogen nodig is. Weten dat het dagelijkse regeringswerk in coalitieverband moeizaam is en bereidheid tot compromissen vraagt.
Van onze “Haagse” politici mag verwacht worden dat zij de verbinding helder maken tussen onze idealen die van waarde zijn en hun dagelijkse inspanningen. Daarmee kun je mensen een perspectief bieden, vertrouwen kweken dat het niet alleen om bezuinigingen gaat. Een moeilijke opgave, vooral ook omdat hypes en incidenten in veel media alle aandacht krijgen. Oneliners en krasse uitspraken worden voluit uitgemeten.

Toch vraagt leiderschap tegen die trend in te gaan, maar dan wel vol overtuiging duidelijk maken dat het dagelijkse werk in dienst staat van sociaal-democratische waarden en idealen. Bestaanszekerheid, goed werk, verheffing (gelijke kansen op ontplooiing) en verbinding van mensen. Laten zien dat we daaraan werken en dat dat met kleine stappen gaat. De bekende smalle marges van Den Uyl, maar altijd in dienst van een brede visie.